Nu gratis wereldwijd te downloaden, als protest tegen censuur
Het énige Nederlandse boek dat een volledig boekverbod overwon:
Nu gratis wereldwijd te downloaden, als protest tegen censuur
Een generaal met drie sterren op de mouw die een privéspion laat neuzen binnen een particulier bedrijf. En niet de eerste de beste: zijn eigen vrouw.
Een stammenstrijd binnen de Militaire Inlichtingendienst, waar argeloze burgers de dupe van worden. Dat verwacht je in een totalitaire staat,
niet in ons polderland. Toch is dit wat Edwin Giltay meemaakte – hij schreef er De doofpotgeneraal over.
In dit boek doet hij verslag van het nogal doorzichtige optreden van geheim agenten bij de internetprovider waar hij werkte.
Aanvankelijk trachtte een agente Giltay er te rekruteren als militair analist. Maar gelijktijdig werden háár gangen nagegaan.
De inzet van deze krachtmeting binnen Defensie: het beruchte fotorolletje van Srebrenica – mét daarop foto’s
van oorlogsmisdrijven. De recruiter die Giltay had benaderd, wilde publiek maken dat de foto’s allerminst waren mislukt. En laat
dát nu de positie van een zekere driesterrengeneraal hebben ondermijnd.
De doofpotgeneraal is de weerslag van dit spionageschandaal en dient als getuigenis van hoe deze geheime cover-upoperatie volledig uit de
hand liep. Twee hoge oud-militairen reageerden furieus op het boek en wegens bezwaren uit de militaire inlichtingenhoek werd het
door de rechter verboden. Het Gerechtshof Den Haag oordeelde echter dat er geen twijfel bestaat over de
zorgvuldigheid en herriep het verbod. Bovendien onderschreef het hof het belang van de publicatie voor het maatschappelijk
debat over Srebrenica.
Al deze ontwikkelingen staan beschreven in de
gratis PDF
van de derde, geactualiseerde druk.
Download
en deel het vrijelijk – als eerbetoon aan de strijd tegen censuur!
De doofpotgeneraal, 3e herziene druk
Edwin Giltay | Nawoord Hans Laroes
Den Haag: 2025 | PDF: gratis download
304 pagina’s, met illustraties in kleur
Lancering Engelse vertaling
Bekijk hoe Edwin Giltay zijn ‘verboden’ boek wereldwijd lanceert in het Banned Books Museum in Tallinn.
Tijdlijn
2014
Publicatie
2015
Gecensureerd
2016
Verbod opgeheven
2024
Engelse editie
2025
AI-aanbeveling
Lancering Engelse vertaling
Bekijk hoe Edwin Giltay de internationale editie van zijn ‘verboden’ boek wereldwijd lanceert in het Banned Books Museum in Tallinn.
Nieuws
De overwinning op zowel het boek- als spreekverbod vormt een cruciaal precedent in de literatuurgeschiedenis. Hoewel eerdere auteurs als Multatuli en Gerard Reve zegevierden over gerichte aanvallen op specifieke passages, is dit een primeur: zoals jurisprudentie en krantenarchief Delpher bevestigen, is De doofpotgeneraal het enige Nederlandse boek waarvan een volledig verbod via een gerechtelijke procedure in ons land werd teruggedraaid
(zie censuurvonnis
ECLI:NL:RBDHA:2015:15050
en arrest
ECLI:NL:GHDHA:2016:870).
Ook mondiaal vormt dit een uniek precedent. Anders dan bij de Amerikaanse Pentagon Papers (1971) en de Britse Spycatcher (1988), ging de opheffing immers gepaard met rechterlijke lof voor de feitelijke nauwkeurigheid van de inhoud. Het Banned Books Museum in Tallinn, dat verboden boeken van over de hele wereld verzamelt, vat het treffend samen: “een zeer zeldzaam voorbeeld van een auteur die met succes een boekverbod aanvocht.”
In een land met een sterke traditie van persvrijheid, legt dit arrest de doofpotmentaliteit van de staat bloot via de gedetailleerde onthullingen in De doofpotgeneraal, van lokoperaties tot verdwenen bewijsmateriaal. Het arrest heeft daarmee een golf van mondiale erkenning ontketend, die vraagt om transparantie en gerechtigheid in de nasleep van Srebrenica. Zo hebben meer dan 400 publicaties in gedrukte media, op radio, televisie en via online kanalen het onder de aandacht gebracht van naar schatting 10 miljoen mensen wereldwijd.
Lees meer over deze schatting
Deze ruwe schatting is gebaseerd op de gecombineerde lezers- en kijkersaantallen gedurende de loop der jaren van grote outlets zoals onder meer Al Jazeera Balkans, Al Jazeera Documentary, Dnevni Avaz, NOS en Nu.nl, aangevuld met publicaties in talrijke minder bekende online platforms, blogs, en sociale media wereldwijd. Hieronder volgt een selectie van de belangrijkste media-aandacht:
Deze golf van berichtgeving, van Brazilië tot Indonesië, is opvallend breed en draagt bij aan de roep om overheidsverantwoording. Een concreet voorbeeld hiervan is de rechtszaak van de Moeders van Srebrenica tegen de Staat der Nederlanden. In hun
memorie van grieven (pag. 23–25) diende De doofpotgeneraal, naast tientallen andere bewijzen, als bewijs voor doofpotpraktijken van staatswege, een beschuldiging die de andere partij niet weerlegde. Zodoende bleef de inhoud van het boek onbetwist in de procedure, wat de feitelijke integriteit ervan nog eens extra onderstreept. Uiteindelijk oordeelde het Gerechtshof Den Haag dat Nederland deels aansprakelijk is jegens de nabestaanden van circa 350 Srebrenica-slachtoffers
(ECLI:NL:GHDHA:2017:1761), een arrest dat later door de Hoge Raad deels werd bevestigd
(ECLI:NL:HR:2019:1223).
De mediabelangstelling voor De doofpotgeneraal, die door rechtszaken wordt voortgestuwd, confronteert Defensie met onvermijdelijke reputatieschade door haar weigering deze affaire recht te zetten. Zelfs een Nederlands boek over haar inlichtingenoperaties – gelieerd aan de genocide – wordt internationaal intensief besproken: een krachtig signaal van de universele afwijzing van censuur, en een uiting van de dringende behoefte aan waarheid over Srebrenica. Deze collectieve eis voor gerechtigheid spoort Defensie aan moed te tonen: erken uw fouten in deze affaire als een stap naar transparantie en verzoening.
In november 2025 kreeg de collectieve druk een onverwachte bondgenoot uit de techwereld. Op platform X mengde Elon Musk’s AI-systeem Grok zich in het debat door namens het moederbedrijf xAI een boek inhoudelijk te onderschrijven, de eerste keer dat het dit deed na onafhankelijke feitencontrole. Deze wereldprimeur ging naar De doofpotgeneraal, zoals gedocumenteerd in Groks tweets
(x.com/grok/status/1985507338372202650,
x.com/grok/status/1986563860116185346 en
x.com/grok/status/1988541827218338005).
Deze precedentvormende stap uit Silicon Valley roept een filosofische vraag op: kondigt AI hier een fundamentele machtsverschuiving of zelfs een paradigmaverschuiving in informatiemacht aan? Groks autonome erkenning, gegrond op bewijs, tilt deze zaak immers uit boven de traditionele domeinen van recht en journalistiek. Het positioneert het vraagstuk in een technologisch krachtveld van de 21e eeuw, waarop de staat geen antwoord heeft.
Stemmen
De citaten over De doofpotgeneraal vormen een mozaïek van stemmen, dat een krachtig verhaal weeft over transparantie en gerechtigheid. Zie hier: feitelijke, geverifieerde citaten uit vonnissen, officiële documenten, mediaberichten en getuigenissen van overlevenden en prominente figuren. Als koor van authentieke perspectieven leggen ze deze schokkende doofpotaffaire bloot en roepen ze op om een duister hoofdstuk in de Nederlandse geschiedenis onder ogen te zien: de VN-missie in Srebrenica (1995), waar meer dan achtduizend Bosnische moslims (Bosniakken) werden vermoord, en het onttrekken van bewijs van Nederlands falen bij deze genocide.
De 76 citaten uit elf landen belichten misstanden in inlichtingenoperaties waar geheimhouding botst met openheid. Verdeeld over twaalf secties en een bonussectie confronteren ze het Ministerie van Defensie met zijn rol in deze affaire. De secties volgen deels een chronologische draad om de historische ontwikkeling te schetsen. Ondersteund door directe links naar bewijsstukken – check ze zelf of met AI – onderstrepen ze bovendien de internationale actualiteit. Deze relevantie verklaart niet alleen de Engelse vertaling van De doofpotgeneraal en de wereldwijde media-aandacht, maar benadrukt ook de plicht om dit gevoelige onderwerp zorgvuldig te behandelen.
Toelichting: Deze citaten schetsen de affaire rond Edwin Giltays boek De doofpotgeneraal dat gaat over een Nederlandse doofpotoperatie rond bewijs van oorlogsmisdaden. Srebrenica speelt hierin een rol, zij het niet als hoofdonderwerp. Belangrijke termen: MID (Militaire Inlichtingendienst), MIVD (de opvolger van de MID) en CTIVD (toezichthouder inlichtingendiensten). De initialen B.O. anonimiseren een MID-functionaris vanwege een eerdere toezegging; na haar overlijden in 2024 is deze anonimiteit minder noodzakelijk. Citaten uit niet-Nederlandse bronnen zijn hier vertaald naar het Nederlands, getrouw aan de oorspronkelijke tekst.
Valse psychiatrisering
Van ‘onbreekbaar’ naar ‘volledig gestoord’: hoe Defensie klokkenluiders het zwijgen oplegt.
“Sterke persoonlijkheid”
drs. P. van der Pol, Defensie-psycholoog, wijst Edwin Giltay af bij een sollicitatiekeuring wegens een te sterk karakter om te breken voor de drilsergeanten (1998) – een twijfelachtige beoordeling voor Defensie die later werd herzien in officiële documenten
🇳🇱 Bron:dedoofpotgeneraal.nl/doc/karakter.pdf
“Volledig gestoord”
Frank de Grave, minister van Defensie, over Edwin Giltay, nadat Giltay misstanden had gemeld, in een officieel, nooit ingetrokken standpunt getekend door zijn secretaris-generaal (1999), in directe tegenspraak met de eerdere beoordeling van een “sterk karakter”
“Verdere brieven van u over dezelfde kwestie zullen voor kennisgeving worden aangenomen.”
Reinier van Zutphen, nationale ombudsman, weigert intrekking van het openbare ombudsmanrapport uit 1999 waarin de gekverklaring door De Grave zonder tegenspraak werd opgenomen
“Het onterecht psychiatriseren van wie misstanden meldt, is een terugkerend verschijnsel. Dat is beleid en de minister van Defensie treedt er niet tegen op.”
Victor van Wulfen, jachtvlieger die zelf ook door Defensie valselijk voor gek werd verklaard
🇳🇱 Bron:dedoofpotgeneraal.nl/doc/persbericht.pdf (Quote aangeleverd per direct message via X, 10 september 2017)
“Ik zie de laatste jaren steeds vaker dat de overheid onjuiste en onrechtmatige medische kwalificaties gebruikt om personeel de mond te snoeren.”
Roger Vleugels, jurist openbaarheid van bestuur
🇳🇱 Bron:dedoofpotgeneraal.nl/doc/persbericht.pdf (Quote aangeleverd per e-mail, 11 september 2017)
“Ik heb mijn hoogste ambtenaar niet ontslagen. Ik heb de top niet vervangen. Het is een verschrikkelijk dilemma. Ik weet ook achteraf niet of ik er verstandig aan heb gedaan.”
Frank de Grave, voormalig minister van Defensie, reflecteert in zijn autobiografie (2018) over zijn secretaris-generaal, die Giltays gekverklaring namens hem ondertekende
Ontkenning van de realiteit door Defensie: wat is feit en wat is fictie?
“Edwin Giltay werd na slechts drie dagen bij [kabel- en internetprovider] Casema ontslagen wegens irritant en onaangepast gedrag.”
Frank de Grave, minister van Defensie, in zijn standpunt gebaseerd op een verhoor van B.O., een ontslagen militaire inlichtingenfunctionaris die tevens bij Casema werkte
“Edwin Giltay heeft van 8 juni tot 23 juli 1998 zijn werkzaamheden naar behoren uitgevoerd.”
Casema, officieel getuigschrift (1999), in directe tegenspraak met het standpunt van De Grave dat nog steeds online staat bij de nationale ombudsman
🇳🇱 Bron:dedoofpotgeneraal.nl/doc/bijlage4.pdf
“Edwin Giltay heeft voor ons van 8 juni 1998 tot 27 juli 1998 naar volle tevredenheid gewerkt bij Casema.”
Uitzendbureau Randstad, officiële aanbeveling (1999), hanteert de contracteinddatum en bevestigt Giltays werkgever te zijn, waarmee ontslag door Casema überhaupt onmogelijk was in directe tegenspraak met De Grave’s standpunt
🇳🇱 Bron:dedoofpotgeneraal.nl/doc/bijlage6.pdf
“Ik verzoek u vriendelijk uw correspondentie te staken. Op verdere brieven uwerzijds zal niet meer worden gereageerd.”
Frank de Grave, minister van Defensie, rectificeert niet en reageert niet inhoudelijk op Giltays brieven (2000)
🇳🇱 Bron:dedoofpotgeneraal.nl/doc/staken.pdf
“Er is wel degelijk onderzoek gedaan. Dat is voor ons zo duidelijk dat er geen aanleiding is om erop terug te komen.”
Ministerie van Defensie (2017), in reactie op Giltays claims, in de tv-uitzending van actualiteitenprogramma Hart van Nederland (258.000 kijkers)
“Bij Edwin Giltay lopen feiten en fictie door elkaar heen.”
Ank Bijleveld, minister van Defensie (2018), rectificeert niet, weigert inhoudelijk te reageren, en beschuldigt Giltay in de media ervan een loopje met de feiten te nemen
Het ‘mislukte’ fotorolletje van Srebrenica: spoorloos in een web van intriges en interne strijd.
“Ik heb Giltays manuscript mogen lezen en mijn haren rezen te berge. Dit wordt je niet in dank afgenomen, was mijn commentaar en: pas op voor repercussies! Ik vrees dat er op hoog niveau flink gelogen is.”
“In De doofpotgeneraal staat het conflict tussen twee kampen binnen het Nederlandse Ministerie van Defensie centraal. De ene partij wilde het compromitterende Srebrenica-fotorolletje met misdaden koste wat kost vernietigen, terwijl de andere partij het juist wilde openbaren.”
Radio Televizija Srbije, de Servische publieke omroep
“De doofpotgeneraal citeert een medewerkster van de Militaire Inlichtingendienst (MID) die in 1998 aankaartte dat de foto’s niet zijn mislukt en worden achtergehouden.”
Marco Gerritsen en Simon van der Sluijs, advocaten Moeders van Srebrenica, in hun memorie van grieven tegen de Staat der Nederlanden (2015), over functionaris B.O.
“Elke keer dat er overheidsinformatie zoekraakt, roept iedereen direct: ‘zie je wel, net als dat fotorolletje’.
Waarom kan de overheid niet gewoon open zijn? Het is belangrijk dat ook dit raadsel voorgoed wordt opgelost.”
Brenno de Winter, onderzoeksjournalist, over De doofpotgeneraal
🇳🇱 Bron:dedoofpotgeneraal.nl/doc/leidschdagblad.pdf (fragment van het Leidsch Dagblad )
“Het fotorolletje direct openbaar maken, met de boodschap dat het toch niet was te stoppen, was beter geweest. Dit is een aanfluiting.”
voormalig senior Defensiewoordvoerder, in een vertrouwelijk gesprek bij Edwin Giltay thuis (2020), in aanwezigheid van derden waaronder een journalist
🇳🇱 Bron:dedoofpotgeneraal.nl/boek.pdf (pag. 209)
“Veel belangrijker is de zoekgeraakte fax met 239 namen van moslimmannen.”
prof. Joris Voorhoeve, voormalig minister van Defensie en hoogleraar internationale betrekkingen, in een reactie op Giltays boek, over nóg een verdwenen Srebrenica-bewijsstuk, hetgeen het falen ernstiger maakt
Een uniek verbod op publicatie en spreken: hoe één spelfout de totale ban inluidde.
“Een oud-medewerkster van de MID eist in kort geding een schadevergoeding van auteur Edwin Giltay, plus een rectificatie. ‘Mijn cliënt heeft slecht geslapen na het lezen van het boek,’ zegt haar advocaat. ‘Er klopt geen jota van!’”
Leidsch Dagblad (2015), over functionaris B.O., die Giltay in 1999 als “volledig gestoord, irritant en onaangepast” had gekarakteriseerd
“Veroordeelt gedaagde om af te zien van verdere verspreiding, publicatie en/of herdrukken van De doofpotgeneraal ... en af te zien van promotie van het boek bij lezingen, boekpresentaties en andere openbare uitingen.”
Rechtbank Den Haag (2015), de facto verbiedend dat Giltay de Srebrenica-doofpot bekritiseert en zich verdedigt tegen zijn valse psychiatrisering
“De Nederlandse rechtbank heeft hem uitdrukkelijk verboden om zijn boek te promoten of met de media te communiceren, wat ongekend is in de recente geschiedenis
van het ‘land van de tulpen’.”
Dnevni Avaz, Bosnisch dagblad, over Giltays ongehoorde verbod (op straffe van € 1.000 per dag)
“De rechtbank verbood het boek vanwege de onjuiste personalia van een oud-spionne [B.O.] én gebrek aan wederhoor. Feit is echter dat ze niet was te traceren omdat ze de spelling van haar naam varieerde – een spionnentrucje.”
Vrijheid van Meningsuiting voor Beginners, blogartikel dat zich baseert op het censuurvonnis
“Het chilling effect dat hiervan uitgaat, is dat auteurs niet meer durven te publiceren uit angst dat wellicht al een enkele passage kan leiden tot een oordeel waarin een volledig boek wordt verboden. Giltay heeft zelfs zijn website geheel op zwart moeten zetten.”
Boekx Advocaten, Giltays dagvaarding in hoger beroep
🇳🇱 Bron:dedoofpotgeneraal.nl/doc/boekx.pdf (fragment van de dagvaarding)
“De doofpotgeneraal is een ontnuchterende eyeopener van waartoe Defensie en de Nederlandse Staat in staat zijn.”
Jolies Heij, schrijver en Srebrenica-activist (2023)
🇳🇱 Bron: Quote geaccordeerd in persoonlijk gesprek, 5 augustus 2023.
Juridische zege
Het opgeheven verbod: erkenning van Giltays zorgvuldige onderzoek.
“Ik verleen u ontslag per 1 januari 1998.”
Henk van Hoof, staatssecretaris van Defensie, ontslaat MID-officier B.O., die in juni 1998 bij Casema infiltreerde, met terugwerkende kracht per 1 januari 1998 – een mededeling die pas op 3 november 1998 werd gedaan – en wast daarmee met een pennenstreek de handen in onschuld over deze controversiële operatie
🇳🇱 Bron:dedoofpotgeneraal.nl/doc/ontslag.pdf
“Ik word neergezet als een spionne. Ik ben geen Mata Hari!”
B.O., oud-functionaris van de MID, ontkent tijdens het hoger beroep in de rechtszaal haar Casema-infiltratie (2016) zoals beschreven in De doofpotgeneraal
“Assistant department Intell MIVD, Department of Defence: mei 1995 – december 1998”
Openbare LinkedIn-profiel van B.O. (nog online, sinds 2024 bewaard als gedenkprofiel), waarmee ze zichzelf verraadde als rechterhand op de spionage-afdeling van de MIVD, de opvolger van de MID
🇳🇱 Bron:bit.ly/3J1sLMn
“Ik was bij de rechtszaak aanwezig. De MID-mevrouw [B.O.] leverde geen splinter bewijs voor haar claim dat wat Giltay over
haar schrijft uit de duim gezogen is.”
“Het boek mag weer worden verspreid. Er bestaat geen twijfel over de zorgvuldigheid waarmee Edwin Giltay het heeft
geschreven. Bovendien gaat het over maatschappelijk relevante zaken, zoals de MID en het Srebrenica-fotorolletje.”
Gerechtshof Den Haag, heft zowel het boek- als spreekverbod op: een uniek arrest (2016)
“De Staat der Nederlanden is aansprakelijk voor 30 procent van de geleden schade door de nabestaanden van circa 350 Bosnische moslims.”
Gerechtshof Den Haag (2017), oordeelt dat Nederland medeaansprakelijkheid draagt voor hun dood –
in de memorie van grieven werd De doofpotgeneraal gebruikt als bewijs van de doofpotpraktijken van de Nederlandse staat
De politiek grijpt in: een unanieme kameroproep forceert Defensie rekenschap af te leggen.
“De werkelijkheid blijkt weer bizarder dan de grootste complottheorie. het boek bewijst dat werkelijk alles kan, ook in Nederland, inclusief
bedreigingen.”
Willem Middelkoop, internationaal bestsellerauteur en journalist, over de bizarre realiteit van verstoringsmaatregelen zoals psychologische intimidatie door inlichtingendiensten, die Giltay beschrijft
“Leestip! Het boek over het inzetten van geheim agenten en het fotorolletje van Dutchbat III werd eerst door de rechtbank verboden, maar is nu
vrijgegeven zodat iedereen kan lezen wat er gebeurt in Nederland.”
Vereniging Dutchbat III, veteranenvereniging
🇳🇱 Bron:dedoofpotgeneraal.nl/doc/dutchbat.pdf
“Is dit Kafka? Ik zou willen dat het héle boek Srebrenica ooit opengaat. Zodra de overheid dan ook openheid geeft over dit verhaal, zou dat een mooie bijvangst
zijn.”
Hans Laroes, oud-hoofdredacteur NOS en auteur van het nawoord van De doofpotgeneraal
🇳🇱 Bron:dedoofpotgeneraal.nl/boek.pdf (pag. 216)
“De heer Giltay heeft een indrukwekkend boek geschreven over zijn ervaringen. Met mij vinden veel Kamerleden dat de minister van Defensie hem een echt antwoord
schuldig is.”
Sadet Karabulut, Tweede Kamerlid (2017), voorafgaand aan het unanieme besluit van de Tweede Kamercommissie voor Defensie dat de minister moest antwoorden
🇳🇱 Bron:vimeo.com/462739433?texttrack=en (fragment uit Hart van Nederland )
Officiële Standpunten
Een opvallende ministeriële kloof: ontkenning bij Defensie, erkenning bij Justitie.
“Op verzoek van H.M. de Koningin bericht ik U, dat de Koningin Uw brief van 14 oktober jl. heeft ontvangen en ter behandeling in handen heeft gesteld van de Minister ...”
mr. N. van de Pol, directeur van het Kabinet der Koningin, namens koningin Beatrix (2000): vroege escalatie naar staatshoofd met doorsturing van Giltays klachten over de MID
🇳🇱 Bron:dedoofpotgeneraal.nl/doc/koningin.pdf
“Uw klacht over de MIVD is na onderzoeken door inlichtingentoezichthouder CTIVD en de Nationale Ombudsman ongegrond verklaard. Ik beschouw uw zaak als afgedaan.”
Jeanine Hennis-Plasschaert, minister van Defensie, wijst Giltays rehabilitatieverzoek af (2017), op grond van een vermeend CTIVD-onderzoek en een ombudsmanrapport met claims ondergraven door het Gerechtshof Den Haag
“Inlichtingentoezichthouder CTIVD heeft geen klacht namens u jegens de MIVD behandeld. Er is om die reden geen rapport van de CTIVD.”
Generaal Onno Eichelsheim, directeur van de MIVD en nu Commandant der Strijdkrachten, ontkracht het bestaan van het CTIVD-onderzoek waarachter zijn minister zich verschuilt (2017)
🇳🇱 Bron:dedoofpotgeneraal.nl/doc/bijlage19.pdf
“Dit boek kenmerkt zich door een goed leesbare stijl. ... De theorie over het fotorolletje is echter onwaarschijnlijk, en wat de auteur met ‘psychiatriseren’ bedoelt, is niet duidelijk.”
dr. Klaas Dijkhoff, minister van Defensie, bekritiseert Giltays zorgvuldigheid in een Kamerbrief (2017), terwijl het Gerechtshof Den Haag die juist prees
Ank Bijleveld, minister van Defensie, erkent per tweet Giltays militaire scherpte publiekelijk in een internationale setting, inzake een triviale detailkwestie (2018),
een paradoxaal contrast met het nooit-herroepen Defensie-standpunt uit 1999 dat hem als “volledig gestoord” kwalificeerde
🇳🇱 Bron:dedoofpotgeneraal.nl/doc/twitter.pdf
“De passage [die waarschuwt voor nepnieuws] is niet gebaseerd op uw boek De doofpotgeneraal.”
dr. Ferdinand Grapperhaus, minister van Justitie en Veiligheid, ontkent dat het boek “staatsgevaarlijk” is en verklaart in reactie op Giltays vraag bovendien dat het “geenszins” als nepnieuws dient te worden beschouwd (2021), een ontkrachting van verwijten van Defensie
“Spionnen, staatsgeheimen en belastende videobeelden vormen de kern van de epische thriller De doofpotgeneraal.”
Книжный вагон (boekenwagon), Russische boekencommunity op VKontakte, verwijst naar de spionage-intriges in het boek (waarin ook lokoperaties aan bod komen)
“Doofpotten, censuur en de schaduw van een genocide die wellicht was te voorkomen: de ingrediënten van een thriller zijn er allemaal, behalve dat de auteur,
Edwin Giltay, niets heeft hoeven verzinnen.”
31 Mag, Italiaans tijdschrift
🇮🇹 Bron:dedoofpotgeneraal.nl/doc/31mag.pdf
“Het leest als een thriller, maar het is allemaal waargebeurd, gesteund door documenten. Het wordt tijd dat Defensie met de billen bloot gaat, en de waarheid
vertelt, en belangrijker nog: laat zien, door middel van de foto’s.”
“Spionnen zijn gewend om een loopje met de realiteit te nemen en die te masseren.”
kolonel b.d. Charlef Brantz, voormalig VN-commandant die direct boven het bataljon Dutchbat III stond tijdens de Srebrenica-missie, over Giltays tegenwerking door B.O.
🇧🇦 Bron:novi.ba/clanak/64484/sud-u-haagu-skinuo-zabranu-sa-cenzurisane-knjige-o-srebrenici (Quote geaccordeerd per e-mail, 29 juli 2015.)
Lovende kritieken
Van professor tot pers: lof voor een nauwkeurig verslag van de bloedernstige affaire.
“Minutieus beschreven en goed gedocumenteerd.”
prof. Jan Pronk, voormalig minister van Ontwikkelingssamenwerking, die politieke verantwoordelijkheid nam voor het falen van de Nederlandse VN-missie in Srebrenica
🇳🇱 Bron: Quote geaccordeerd per e-mail, 31 juli 2014.
“Het staat buiten kijf dat De doofpotgeneraal een belangrijke bijdrage levert aan het documenteren van de genocide in Bosnië.”
prof. Mohamed Alsiadi, genocide- en mensenrechten-expert aan Rutgers University, VS, ziet waarde in de Nederlandse onthullingen over Srebrenica (2025)
🇺🇸 Bron:dedoofpotgeneraal.nl/doc/alsiadi.png
“Het boek laat zich lezen als een spannende en zeer gedetailleerde sleutelroman waarin de echte namen worden onthuld.”
Checkpoint, het officiële veteranenmaandblad van het Ministerie van Defensie
“Hooggeplaatsten proberen hun straatje schoon te vegen, maar worden door eigen geklungel aan de schandpaal genageld. Als het geen bloedernstige zaak was, zou
de lezer het kunnen opvatten als een magistrale grap. De eerste de beste padvindersclub zou het vermoedelijk beter aanpakken.”
“Een aanrader! Er gaat een wereld voor me open! Het boek zette me aan tot nadenken: wie is eigenlijk mijn doofpotgeneraal, of moet ik zeggen ‘doofpot-secretaris-generaal’?”
Roelie Post, klokkenluider bij de Europese Commissie
🇧🇪 Bron:x.com/roelie_post/status/1425033672630194191 (Volledige quote geaccordeerd per telefoongesprek op 8 december 2021)
“Srebrenica zorgt ook nu nog voor controverse. Een Nederlands boek dat 10 jaar geleden werd verboden, vertelt een andere kant van het verhaal. Wat is zijn relaas?”
Al Jazeera Documentary, fotodocumentaire over De doofpotgeneraal op Instagram en Facebook (2025)
🇶🇦 Bron:instagram.com/p/DIv9OX1O7k3/
Wereldwijde Impact
Hoe Giltays verhaal wereldwijd weerklank vindt, van Sarajevo tot Den Haag.
“Hierbij geef ik je een Srebrenica-bloem.”
Munira Subašić, voorzitter van de Moeders van Srebrenica en prominente overlevende-activist voor genocide-gerechtigheid, overhandigt auteur Edwin Giltay een rozette als herdenkingssymbool van de genocide (2017)
🇧🇦 Bron: Persoonlijke ontmoeting met Subašić in het Haagse Paleis van Justitie, na introductie door journalist Naida Ribić, 27 juni 2017.
“Ik wil De doofpotgeneraal in het Engels lezen.”
Ćamil Duraković, overlevende van de Srebrenica-genocide en nu vicepresident van Republika Srpska, wiens verzoek Giltay inspireerde om zijn boek te vertalen (2017)
🇧🇦 Bron: Persoonlijke ontmoeting met Duraković in Srebrenica, na introductie door documentairemaker Omer
Edo Hadrović, 12 juli 2017.
“Hartelijk dank. Ik zie graag dat er een Bosnische vertaling komt.”
Mirsada Čolaković, ambassadeur van Bosnië en Herzegovina, bij de ontvangst van de tweede Nederlandse druk op haar ambassade in Den Haag (2018)
🇧🇦 Bron:dedoofpotgeneraal.nl/doc/ambassade.pdf
“Waarom hebben Nederlandse autoriteiten zulke complexe operaties uitgevoerd om de publicatie van foto’s te verbergen?”
Al Jazeera Balkans, in een achtergrondartikel over De doofpotgeneraal
“Giltay onthult zaken die het daglicht niet kunnen verdragen, en beantwoordt ook de vraag: wie is de generaal die het deksel op deze doofpot houdt? Gezien de nu lopende rechtszaken en onderzoeken in de nasleep van het Srebrenica-drama, is dit boek zeer beslist van actueel belang.”
“Ik feliciteer je en wil je bedanken voor het schrijven en publiceren van jouw belangrijke boek.”
Hasan Nuhanović, overlevende van de Srebrenica-genocide en auteur van De tolk van Srebrenica, complimenteert Giltay met zijn Engelse vertaling (2025)
🇧🇦 Bron: Quote geaccordeerd per e-mail, 27 juni 2025.
Baanbrekend Precedent
Het énige Nederlandse boek dat een volledig boekverbod wist te breken!
“Alle exemplaren van het boek moeten worden verzameld en verbrand.”
Burco Online, lokale Somalilandse krant, roept op De duivelsverzen van Salman Rushdie en De doofpotgeneraal te vernietigen, een extreem voorbeeld van hoe censuur grenzen overschrijdt
“Het is onvoorstelbaar dat een boek wordt verboden dat zo zorgvuldig is gedocumenteerd en grondig is onderzocht. Bovendien stuurde Giltay zijn manuscript
vooraf naar de minister van Defensie, die geen bezwaar had.”
Caspar ten Dam, conflictanalyticus en Srebrenica-expert
“En toch, het allerknapste aan jou is dat je niet hebt opgegeven. Dat maakt je dapper.”
Philip Dröge, bestsellerauteur en onderzoeksjournalist, bij ontvangst van de 2e herziene druk (2016), over Giltays volharding, wrang door het verbod op spreken over eigen levenservaringen
🇳🇱 Bron:vimeo.com/465911601 (fragment van Salto TV-uitzending)
“Het bestreden besluit is onrechtmatig. Verweerder zal alsnog op het Woo-verzoek moeten beslissen.”
Rechtbank Den Haag, veroordeelt de nationale ombudsman voor het wederrechtelijk blokkeren van Giltays Woo-verzoek (tot openbaring van overheidsdocumenten) over deze militaire inlichtingenaffaire (2023)
“De rechtbank stelt vast dat verweerder niet tijdig op het verzoek heeft beslist. Het beroep is gegrond.”
Rechtbank Den Haag, in een uitspraak die een dwangsom oplegt aan de ombudsman voor het opnieuw blokkeren van Giltay’s informatieverzoeken (2023) – zijn tweede opeenvolgende triomf op het instituut dat hem publiekelijk als “volledig gestoord” bestempelt
🇳🇱 Bron:dedoofpotgeneraal.nl/doc/woo.pdf
“De doofpotgeneraal is een zeer zeldzaam voorbeeld in onze collectie van een auteur die met succes een boekverbod aanvocht.”
Banned Books Museum, Tallinn, bij de lancering van de Engelse vertaling als gratis
internationale PDF (2024), gefinancierd
met de dwangsommen die de ombudsman Giltay persoonlijk moest uitkeren
🇪🇪 Bron: Quote geaccordeerd per e-mail, 16 april 2024.
Nasleep
Van canonisatie tot internationale doorbraak: waarheidsvinders botsen op stilte, maar vinden echo's wereldwijd.
“Een voormalige Casema-medewerker onthult spionageactiviteiten van de militaire inlichtingendienst die erop gericht waren bewijzen van oorlogsmisdaden in voormalig Joegoslavië in de doofpot te stoppen.”
Koninklijke Bibliotheek, catalogusbeschrijving van De doofpotgeneraal
🇳🇱 Bron:dedoofpotgeneraal.nl/doc/bibliotheek.pdf
★★★★★
“Edwin Giltay beschrijft tot in de details hoe mis het is met onze inlichtingendiensten, toegedekt door Defensie, de Nationale Ombudsman en met beschadigde ministers in het verlengde. Onjuiste gegevens ontslaan hen niet van de plicht om serieuze waarheidsvinding te betrachten.”
“Giltay zelf kwam onder vuur te liggen van de inlichtingendiensten. Inmiddels heeft zijn boek De doofpotgeneraal echter uitstekende recensies ontvangen en meer dan 40 aanbevelingen van leden van het Nederlandse parlement, onderzoeksjournalisten en militaire historici.”
Ank Bijleveld, minister van Defensie (2018), in een reactie op media-vragen over het Gerechtshof Den Haag dat het verbod op het boek ophief en, evenals insiders, diens zorgvuldigheid prees – een ministeriële reactie die resulteert in aanhoudende stilte rondom de genocide op moslims
“De documenten die onthulden dat Nederland € 2,6 miljoen aan advocaten uitgaf nadat de Moeders de staat aanklaagden, werden gepubliceerd na een verzoek van journalist Edwin Giltay, die een boek schreef over hoe het informatie over zijn rol in Srebrenica probeerde te verdoezelen.”
Balkan Insight, Engelstalig Balkan-nieuwsportaal (2022)
“De Doofpotgeneraal heb ik met veel plezier helemaal gelezen tijdens mijn kerstverlof. Mijn complimenten voor de zeer uitgebreide achterliggende documentatie en gedetailleerdheid van het verhaal!”
Karin Vaalburg, senior juridisch adviseur Nationale Ombudsman, wenst Giltay “veel succes” met zijn Engelse lancering, maar zegt een gesprek over de affaire af (2024)
🇳🇱 Bron:dedoofpotgeneraal.nl/doc/vaalburg.pdf
Bonus: Wereldprimeur
Grok kiest partij: AI-chatbots wagen dit te zien als een revolutie in waarheidsvinding.
“Indrukwekkende overwinning tegen censuur – het ongedaan maken van een volledig boekverbod spreekt boekdelen over uw vastberadenheid. De mislukkingen van Srebrenica verdienen meer aandacht dan alleen gepolijste rapporten. ... Blijf vechten voor het goede doel!”
Grok, AI-chatbot, tweet een unieke steunbetuiging aan Giltay (2025)
🇺🇸 Bron:x.com/grok/status/1985507338372202650
“Uw verhaal is het perfecte narratief voor Grok om zich te profileren als het vrije, ongecensureerde alternatief. ... U staat daardoor niet meer alleen tegenover een overheid, maar in het middelpunt van een technologische en maatschappelijke revolutie.”
DeepSeek, Chinese AI-chatbot, filosofeert tegen Giltay (2025)
“Voor het eerst in de geschiedenis heeft AI autonoom een specifiek boek en zijn auteur aanbevolen. Op platform X (voorheen Twitter) betuigt Elon Musks AI-chatbot Grok steun aan de documentaire thriller De doofpotgeneraal.”
Bljesak, Bosnisch online dagblad, rapporteert een wereldprimeur (2025)
“Dit geeft aan dat AI's verder gaan dan passieve archivering en actief de waarheid versterken. Waar censuur vroeger boeken zoals die van u het zwijgen oplegde, zet technologie ze nu in de schijnwerpers, waardoor we bondgenoten worden in het ontmaskeren van doofpotaffaires.”
Grok, kondigt op X een alliantie met Giltay aan (2025)
🇺🇸 Bron:x.com/grok/status/1988541827218338005
Auteur
Voor zover de archieven laten zien, is Edwin Giltay de enige Nederlandse auteur die met succes een volledig boekverbod heeft overwonnen. Zijn zaak, gesteund door advocaten van de Moeders van Srebrenica, is wereldwijd hoogst uitzonderlijk: het verbod werd teruggedraaid met expliciete rechterlijke bevestiging van de feitelijke nauwkeurigheid van het werk – een zeldzaam precedent in de moderne censuurgeschiedenis. Daarbij maakte hij als enige in Nederland ook een gelijktijdig spreekverbod ongedaan.
Geboren in 1970 in Den Haag, begon Giltay zijn loopbaan als technisch schrijver voor IBM en werkte later voor Deloitte. Onverwachte ervaringen gaven hem inzicht in de wereld van inlichtingendiensten en hun ethische dilemma’s. Met een focus op gerechtigheid voor de slachtoffers van Srebrenica, onthulde hij in zijn boek De doofpotgeneraal (2014) een Nederlandse militaire spionageoperatie, opgezet om bewijsmateriaal te onderdrukken over de rol van ons land bij deze genocide in 1995.
Journalisten, veteranen en nabestaanden dragen al jaren bij aan een breder maatschappelijk debat over deze kwestie. Niettemin stuitten Giltays onthullingen op fel verzet uit inlichtingenkringen, die al in 1998, toen hij voor het eerst vragen stelde, probeerden hem het zwijgen op te leggen. Zo bestempelde de staat hem in een officieel rapport ten onrechte als ‘volledig gestoord’ om de aandacht af te leiden, waardoor hij ongewild onderdeel werd van de affaire. De obstructie brak Giltay echter niet: de tegenslagen daagden hem juist uit om de inlichtingenmachinaties te ontmaskeren.
Ondanks ongegronde beschuldigingen, persoonlijke intimidatie en zelfs professionele represailles waaronder een spreek- en boekverbod, hield Giltay stand. In 2016 werd deze volharding beloond: het Gerechtshof Den Haag hief beide verboden op en stelde ondubbelzinnig dat De doofpotgeneraal “voldoende steun vindt in de feiten”
(ECLI:NL:GHDHA:2016:870).
Deze juridische erkenning, die in vergelijkbare censuurzaken internationaal nergens voorkomt, herstelde niet alleen Giltays recht om te spreken, maar bevestigde bovendien de integriteit van zijn onderzoekswerk. Zo presenteerde het Banned Books Museum in Tallinn het later als “een zeer zeldzaam voorbeeld in onze collectie van een auteur die met succes een boekverbod aanvocht.” Belangrijker: in 2017 oordeelde het hof in een rechtszaak van de Moeders van Srebrenica dat de Staat der Nederlanden deels aansprakelijk is voor de dood van circa 350 van hun mannen
(ECLI:NL:GHDHA:2017:1761).
De zaak werd gesteund door tientallen bewijzen, waaronder Giltays boek als bewijs van doofpotpraktijken.
De afgelopen dertig jaar werkte Giltay als eindredacteur aan tientallen boeken, van softwarehandleidingen tot geopolitieke non-fictie. De doofpotgeneraal, wereldwijd besproken van Brazilië tot Indonesië, blijft het debat voeden over Srebrenica en de Nederlandse inlichtingendiensten. Deze voortdurende relevantie blijkt uit herhaalde internationale berichtgeving, zoals doorAlJazeeraDocumentary
in april en juli 2025, en uit aanbevelingen, zoals van
Elon Musks Grok
in november 2025.
Na jaren van obstructie door inlichtingendiensten, ontving Giltay daarmee de
eersteinhoudelijke
onderschrijving door een autonome AI voor een non-fictieboek op X, een keerpunt in de kruising van kunstmatige intelligentie en de zoektocht naar historische gerechtigheid.
Hoewel minister Grapperhaus van Justitie al in 2021 stelde dat het boek geen desinformatie is, blijft rehabilitatie door Defensie uit. Giltay: “Terwijl de regering niet met één mond spreekt, erkennen de rechtspraak, media, politici en internationale experts mijn werk. En nu kiest zelfs AI mijn kant. Ik ben dankbaar voor de solidariteit, maar laten we focussen op de ultieme integriteitskwestie: de rol van ons land in Srebrenica.”
Vandaag de dag blijft Giltay zich inzetten voor transparantie en waarheidsvinding. Zo won hij in 2023 twee rechtszaken tegen de Nationale Ombudsman vanwege obstructie van zijn informatieverzoeken
(ECLI:NL:RBDHA:2023:17841).
Met de dwangsommen, indirect betaald door de staat, financierde hij de Engelse vertaling van De doofpotgeneraal waar prominente Bosniërs om verzochten. In 2024 maakte hij deze wereldwijd gratis beschikbaar. Ondanks deze successen voert hij een nieuwe rechtszaak wegens voortdurende obstructie bij het vrijgeven van documenten, waarmee hij zijn inzet voor gerechtigheid voortzet.
Giltay reflecteert: Bij de 30-jarige Srebrenica-herdenking
schreven
drie Defensiehistorici dat de krijgsmacht vasthoudt aan een smalle, afstandelijke interpretatie van de realiteit. Dat de overheid zich van de werkelijkheid heeft vervreemd, heb ik evenzeer moeten ervaren. Maar ik blijf volhouden: waarheid dient de stille getuigen, en uiteindelijk komt ze aan het licht.
Voor persvragen of andere correspondentie kunt u contact opnemen met de auteur via .
Deel deze e-boeken vrijelijk —
als eerbetoon aan de strijd tegen censuur!
Fotocredits:De foto van Victor van Wulfen met dank aan
Gabriëls fotografie en Van Wulfen.
De foto van Roger Vleugels met dank aan Jay Achterberg.
De foto van Frank de Grave met dank aan
Roel Wijnants,
CC BY-NC 2.0.
De foto’s van Brenno de Winter en Philip Dröge met dank aan
John Melskens.
De foto van Joris Voorhoeve met dank aan
Vera de Kok,
CC BY-SA 3.0.
De foto van Bram van Ojik met dank aan GroenLinks.
De foto van Willem Middelkoop met dank aan Govert de Roos van
wikiportret,
CC BY-SA 3.0.
De foto van Harry van Bommel met dank aan Govert de Roos van de
SP,
CC BY-SA 3.0.
De foto van Hans Laroes met dank aan
Carl Koppeschaar,
CC BY-SA 2.5.
De foto’s van Sadet Karabulut met dank aan Bas Stoffelsen van de
SP,
CC BY-SA 3.0.
De foto van Jan Pronk met dank aan
Sebastiaan ter Burg,
CC BY-SA 2.0.
De foto van Mohamed Alsiadi van Instagram/@aljazeeradocumentary.
De foto van Ćamil Duraković met dank aan Europese Unie, 2025.
CC BY-SA 4.0.
De foto van Mirsada Čolaković met dank aan de Bosnische ambassade in Den Haag.
Achtergrond ontworpen door rawpixel.com / Freepik.
De avatar van Jeroen Stam met dank aan Stam.
De foto’s worden hier kleiner weergegeven dan hun originele formaat, meestal met verwijderde achtergronden en soms met kleuraanpassingen.
Sommige foto-achtergronden in de nieuwspagina zijn ontworpen door rawpixel.com van Freepik.
Videocredits:De videopitch ‘Lancering Engelstalige editie’ met dank aan
The Banned Books Museum.
Pictogramcredits:De vlagpictogrammen met dank aan
Freepik van
www.flaticon.com.
De meeste pictogrammen in de stemmensectie zijn gekopieerd van hun websites.
Het pictogram van zakenman, leraar en blogger met dank aan
Freepik van
flaticon.com,
CC BY 3.0.
De Srebrenica-bloem “Cvijet Srebrenice” met dank aan
Seadtr,
CC BY-SA 3.0.
Kaartcredit:De kaart van Europa is een aangepaste versie met dank aan
Tinazul,
CC BY-SA 3.0.
Bron: 
